Ο Stephen Fry προτείνει μια κομψή λύση για τα ελγίνεια
Σε ομιλία του στον οργανισμό Intelligence, που διοργανώνει συζητήσεις παγκοσμίου ενδιαφέροντος, ο γνωστός Βρετανός ηθοποιός, συγγραφέας και δημοσιογράφος Stephen Fry επιχειρηματολογεί για την επιστροφή των μαρμάρων του Παρθενώνα στην Αθήνα.
Το ίδιο το γεγονός ότι θέλουμε να επιστρέψουμε τα μάρμαρα (αυτά που όλοι πλέον ντρέπονται αρκετά – βεβαίως μόλις πρόσφατα τους συνέβη αυτό, να αποκαλέσουν ελγίνεια μάρμαρα) απ’ όπου προήλθαν δεν σημαίνει ότι και η στήλη της Ροζέττας θα επιστρέψει στην Αίγυπτο.
Όπως έχει ήδη ειπωθεί, η ιδέα (βικτοριανή ιδέα) ότι το Βρετανικό Μουσείο λειτουργεί ως χώρος που φιλοξενεί την παγκόσμια γνώση, είναι παράλογη. Όπως όλα τα πράγματα στην εποχή μας αλλάζει και αυτό.
Η πρότασή μου λοιπόν είναι πολύ απλή: Πόσο κομψό θα ήταν αν μπαίνοντας στο Βρετανικό Μουσείο, στη θέση των μαρμάρων που καπηλεύθηκε ο Λόρδος Έλγιν βλέπατε μια ταινία για το πως χυτεύθηκαν (γιατί μπορούν να χυτευθούν εν αντιθέσει με έναν πίνακα που μπορείς μόνον να τον φωτογραφήσεις), οπότε αυτό που θα βλέπατε θα είναι η ιστορία 200 ετών κατά τα οποία τα προστατεύσαμε με υπέροχο τρόπο και εν συνεχεία τη διαδρομή που ακολούθησαν αυτά τα εξαιρετικά πεντελικά μάρμαρα κατά την επιστροφή τους στο σημείο όπου αναγέρθηκε ο ελληνικός ναός του Παρθενώνα, ναός της Παλλάδος Αθηνάς.
Αυτό που κάνει την επιστροφή τους στην Αθήνα να έχει τόσο μεγάλη σημασία είναι ότι είναι άμεσα συνδεδεμένα με την πόλη. Υπάρχουν 192 στρατιώτες σκαλισμένοι στους αρμούς, γιατί τόσοι έπεσαν στη μάχη του Μαραθώνα. και σε αυτό το διάστημα μεταξύ της μάχης του Μαραθώνα και της ήττας των Αθηναίων από τους Σπαρτιάτες, την περίοδο δηλαδή που κυβέρνησε ο Περικλής στην Αθήνα, αναπτύχθηκαν όλα όσα βασίζουμε τον πολιτισμό μας σήμερα:
Η φιλοσοφία, η λογική επιστήμη, τα ευκλείδεια μαθηματικά, ο εμπειρισμός, η άρνησή μας να δεχόμαστε οτιδήποτε βασίζεται στα λόγια άλλων και δεν είναι επαληθεύσιμο από εμάς τους ίδιους. Ο Σωκράτης έχασε τη ζωή του για αυτή την αρχή. Η ιστορία, η άλγεβρα, η αστρονομία, η δικαιοσύνη. Ο Άρειος Πάγος, ο λόφος στον οποίο κατάφευγαν για να αποδώσουν δικαιοσύνη. Κάθε πολίτης είχε την ευχέρεια να το κάνει.
Σε καμιά περίπτωση δεν ήταν μια τέλεια κοινωνία. Οι γυναίκες δεν είχαν ίσα δικαιώματα, η παιδεραστία θριάμβευε, δεν μου κάνουν εντύπωση αυτά. Οπότε, το θέμα είναι ότι κάθε διαφωτιστική ιδέα μας, προέρχεται από την Αθήνα. Και εκείνη την εποχή, του δικού μας Διαφωτισμού, η Ελλάδα κατακτήθηκε ολοκληρωτικά από την Οθωμανική Αυτοκρατορία.
Τώρα, η ιδέα που εξέφρασε ο Τζον Μπρους, ότι επρόκειτο για μια νόμιμη απόκτηση του Λόρδου Έλγιν, είναι σα να λέμε ότι ο Αμερικανός πρέσβης στην Ολλανδία πήγε στο Άμστερνταμ όπου εκεί είχαν εισβάλει οι Ναζί και έκανε συμφωνία με τον επικεφαλής των Ναζί να αγοράσει τον πίνακα του Ρέμπραντ «Νυχτερινή Περίπολος». Υπέγραψαν λοιπόν οι Ναζί ότι η Ολλανδία τους ανήκει διότι είναι στην κατοχή τους, άρα μπορείτε να πάρετε τον πίνακα και μετά το αμερικανικό Κογκρέσο επικύρωσε το νόμιμον της αγοράς.
Η Ελλάδα βρισκόταν υπό κατοχή για 9 ακόμα χρόνια από τότε που ο Έλγιν πήρε, ξερίζωσε αυτά τα υπέροχα, εκπληκτικά κομμάτια της ιστορίας.
Ο λόρδος Βύρων έχασε τη ζωή του για το σκοπό αυτό, και σας διαβεβαιώνω ότι υπάρχουν περισσότερα αγάλματά του λόρδου Βύρωνα στην Ελλάδα απ’ ότι στην Βρετανία. Και οι Έλληνες ξεκίνησαν την επανάστασή τους για την Ανεξαρτησία έναντι της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας στην οποία βγήκαν νικητές γύρω στο 1830. Οπότε, δεν μιλάμε για μια απλή συνδιαλλαγή μεταξύ ενός Άγγλου πρέσβη που έκλεισε μια συμφωνία με μια νόμιμη κυβέρνηση η οποία του έδωσε το δικαίωμα να πάρει τις πέτρες που κοσμούσαν το Ναό, ο οποίος χαρακτήριζε και αντιπροσώπευσε απόλυτα τον μεγαλύτερο πολιτισμό που έχει υπάρξει μέχρι σήμερα στον κόσμο, στον οποίο στηρίζεται ο δικός μας πολιτισμός.
Το μόνο που προσπαθώ να σας πω είναι ότι θα έδειχνε κομψότητα αν εμείς σαν Βρετανοί λέγαμε «Ναι, τα διασώσαμε για 200 χρόνια».
Αν πιάσει φωτιά το σπίτι του γείτονα για παράδειγμα και προσφερθώ να προφυλάξω τους πίνακές του στην αποθήκη μου και αυτός γυρίσει μετά από τρία χρόνια να τους ζητήσει πίσω και του πω «Δεν στους δίνω, θα είχαν καεί αν δεν τους είχα φυλάξει», αυτό δεν αποτελεί επιχείρημα, είναι κτηνωδία. Είναι κτηνωδία. Και η Γηραιά Αλβιόνα, το όνομα με το οποίο είναι γνωστή η Βρετανία επί αιώνες, θα είναι μια χώρα ανάξια εμπιστοσύνης που έχει ακόμα παράλογες φιλοδοξίες.
Ας μην είμαστε άλλο πια έτσι. Ας γίνουμε κομψή χώρα. Ας δημιουργήσουμε μια έκθεση στο Βρετανικό Μουσείο για την οποία θα είμαστε υπερήφανοι, η οποία θα δείχνει ότι συντηρήσαμε αυτά τα εκπληκτικά μάρμαρα και τη μεταφορά τους πίσω στο νέο μεγαλοπρεπές Μουσείο της Ακρόπολης, όπου και θα μπορούν να επανενωθούν όχι με το Ναό, καθώς αυτό είναι αδύνατον, αλλά κοντά του, κάτω από το μπλε φως της Ελλάδας, μιας χώρας που αγωνίζεται απεγνωσμένα να ανταπεξέλθει στο χρέος της.
Μπορούμε να τους δείξουμε ότι παρά το γεγονός ότι η σφοδρή οικονομική κρίση που διανύουν δείχνει πως εκείνοι μας χρωστούν, εμείς δεν θα είμαστε ποτέ μα ποτέ σε θέση να ξεπληρώσουμε στην Ελλάδα όσα οφείλουμε. Ευχαριστώ.