Αμαρτίαι γονέων…

Έχετε μήπως αναρωτηθεί, ποιος είναι ο λόγος, που μπορεί να κακοποιούμε λεκτικά τον άνθρωπό μας, και μάλιστα, χωρίς καν να το φανταζόμαστε;

Η απάντηση βρίσκεται θαμμένη στην ομίχλη των παιδικών χρόνων μας. Είναι οι διάλογοι που, άθελά μας, ξεσηκώσαμε μεγαλώνοντας μέσα στο οικογενειακό σπιτικό μας. Ε, και τώρα ξέρω πως, σ’ αυτό το σημείο, πολλοί από σας θα έχετε να προβάλλετε ισχυρές ενστάσεις:

«Μα εγώ» θα μου πείτε, «τα είδα τα καζάντια των γονιών μου! Εγώ έχω δώσει υπόσχεση στον εαυτό μου πως
«Ποτέ δεν θα το παίζω θύμα, όπως έκανε η μάνα μου!»
«Ποτέ δεν θα γίνω προσβλητικός, όπως ήταν ο πατέρας μου!»

Τι λέτε όμως, καλοί μου φίλοι, ακόμα και που το θέλουμε διακαώς, το πετυχαίνουμε έτσι «αυτόματα» αυτό; Μακάρι και να ήταν έτσι… Αν είστε ειλικρινείς μαζί μου, είμαι σίγουρη θα μου ομολογήσετε πως, λίγο να φταίξει η σύγχυση της στιγμής, λίγο η κόντρα, λίγο να υπερισχύσει η ανάγκη, να πάρουμε εμείς τον έλεγχο της κατάστασης, αυτά τα πανίσχυρα «κλισέ» τις ξεγελάνε, συχνά, όλες τις λογικές αντιστάσεις μας. Και προτού καλά-καλά το συνειδητοποιήσουμε, μπαίνει αυτόματα μπροστά, για μία ακόμα φορά, η χιλιοπαιγμένη «οικογενειακή κασέτα μας», όπως διαπιστώνουμε εκ των υστέρων. Ακόμα κι εγώ, που είμαι ψυχολόγος και υποτίθεται «εκπαιδευμένη» ν’ αποφεύγω τις μπανανόφλουδες, κάποιες φορές συλλαμβάνω τον εαυτό μου επ’ αυτοφώρω. Κι αφού τα έχω μόλις «χώσει» στα παιδιά μου, λέω μέσα μου: «Χριστέ μου, ακούστηκα σαν τη μάνα μου!» φρικάροντας απόλυτα με την πετυχεσιά της οικογενειακής ξεπατικωτούρας μου.

Το ίδιο συμβαίνει, εξίσου ύπουλα, σε όλους μας, ανεξαρτήτως παιδείας και μόρφωσης· γιατί η Λεκτική –όπως άλλωστε και η Σωματική– Κακοποίηση είναι βιωματικές μορφές μάθησης. Με άλλα λόγια, όλα όσα ζούμε έντονα επάνω στο πετσί και στην ψυχή μας, όταν είμαστε παιδιά, αποτυπώνονται ανεξίτηλα μέσα μας, γιατί περνάνε από τον χώρο του συναισθήματος. Και παρόλο που τώρα πια είμαστε εμείς οι ενήλικοι της υπόθεσης, τ’ αναπαράγουμε άθελά μας, ακόμα κι αν δηλώνουμε, ειλικρινά κι απερίφραστα, πως τα έχουμε αποκηρύξει.

Αλλά σκεφτείτε και το χειρότερο: Πώς έτσι, τα ίδια στρεβλά πρότυπα που πήραμε, δίνουμε σήμερα και στα δικά μας παιδιά. Και πως, αφού αποτυπώνονται και στο δικό τους υποσυνείδητο, είναι μοιραίο να μεταφερθούν και στις δικές τους οικογένειες, στα δικά τους παιδιά και στα δικά τους εγγόνια. Να, λοιπόν, με ποιον τρόπο όλα αυτά γίνονται μια «καταστροφική αλυσίδα», που ενώνει γενιές και γενιές ανθρώπων με τα δεσμά του ψυχικού πόνου.

Και σας ρωτάω τώρα, πριν κλείσουμε: Δεν είναι αυτός ένας πολύ καλός λόγος για να προσπαθήσει η δική μας η γενιά, να σπάσει επιτέλους «τα δεσμά των κακών», για το καλό των παιδιών μας, και για το καλό των παιδιών των παιδιών μας;

© 2014  Δώρα Νικολαΐδου