Παραδοσιακή Κινέζικη Ιατρική και Διατροφή
«Ήταν οι άνθρωποι της Έξοχης Αρετής. Ακολουθούσαν τους νόμους του Σύμπαντος, μιμούνταν τον Ήλιο και τη Σελήνη, ανακάλυψαν τις συμφωνίες των Άστρων. Μπορούσαν να προβλέψουν τις κινήσεις Yinκαι Yangκαι τις υπάκουαν. Ξεχώριζαν τις τέσσερις Εποχές. Υπακοή στους νόμους του Yinκαι του Yangσημαίνει Ζωή. Ανυπακοή σημαίνει Θάνατος»
Στο μικρό αυτό απόσπασμα από τα Κλασσικά Κείμενα του Κίτρινου Αυτοκράτορα περί Εσωτερικής Ιατρικής (κορυφαίας σημασίας έργο για την Παραδοσιακή Κινέζικη Ιατρική) ξεδιπλώνεται η ουσία της ΠΚΙ.
Στηριζόμενη στην Ταοϊστική κοσμοαντίληψη, αντιμετωπίζει τον άνθρωπο ολιστικά, σαν ένα μικρό Σύμπαν, μικρογραφία του Σύμπαντος. Καθώς βρίσκεται ανάμεσα στον Ουρανό και τη Γή, δέχεται τόσο τις Ουράνιες όσο και τις Γήινες ενέργειες, τις μεταλλάσσει και στην συνέχεια τις εκπέμπει στο περιβάλλον του, συμμετέχοντας έτσι στον αέναο κύκλο της ανταλλαγής της ενέργειας μεταξύ των πάντων.
Ο άνθρωπος, απόγονος του Ουρανού και της Γής, αντιμετωπίζεται ως ενεργό μέρος του Ενός, του Όλου και η ενεργειακή του εναρμόνιση με αυτό, οριοθετεί την σωματική, ψυχική και πνευματική του υγεία.
CHI & YIN YANG
‘Ολα στο Σύμπαν εμψυχώνονται από την ενέργεια Chi, της οποίας τα συστατικά μέρη είναι οι ενέργειες Yinκαι Yang.
Είναι δύο αντίθετες και συγχρόνως αναπόσπαστες, αλληλοεξαρτώμενες και αλληλοσυμπληρούμενες ενέργειες. Όπου υπάρχει Yinυπάρχει Yang και αντιστρόφως και αέναα εναλλάσσονται δημιουργώντας τον προσωπικό η καθολικό Συμπαντικό κύκλο, τον Κύκλο της Ζωής και της Δημιουργίας.
Η υγεία είναι η ικανότητα του οργανισμού να ανταποκρίνεται σε καθημερινές προκλήσεις (καταπόνηση, ακατάλληλη διατροφή, stress,κ.α.) και παράλληλα να διατηρεί την ακεραιότητα και συνάφειά του, την εσωτερική αρμονική λειτουργία και την αρμονία με το περιβάλλον του.
Η υγεία και η διατήρησή της εξαρτάται από την συνεχή εναρμόνιση της Υinκαι Yangενέργειας και των εναλλαγών τους.
Η Παραδοσιακή Κινέζικη Ιατρική αναγνωρίζει στην κάθε ασθένεια, μοτίβα δυσαρμονίας της Yin/Yangενέργειας , έλλειψη η υπερβολή.
Η θεραπεία έγκειται στην εξισορρόπηση της ενέργειας π.χ.
Ζεστό το κρυώνουμε και αντίστροφα
Ξηρό το υγραίνουμε και αντίστροφα
Υπερβάλλον το ελαττώνουμε και αντίστροφα
Ακανόνιστη ροή της ενέργειας την ρυθμίζουμε
Στάση ενέργειας της δίνουμε κίνηση
Η θεραπευτική της ΠΚΙ έχει την αρχή της στο διαιτολόγιο, βασικό μέσον για την επίτευξη της υγείας και της μακροζωίας. Ο βελονισμός και η μόξα, οι βεντούζες και η βοτανοθεραπεία, τα Tuinaκαι Guashamassage, το TaichiChuanκαι τα Qigong και φυσικά η διατροφή, είναι οι θεραπευτικές μέθοδοι μέσω των οποίων αποκαθίσταται η κυκλοφορία της ενέργειας στο ανθρώπινο σώμα.
Η ενέργεια Yin, η ενέργεια της Γής και της Μητέρας, της Νύχτας και της Σελήνης, του χειμώνα, του κρύου και του σκότους έχει κατεύθυνση εσωτερική και καθοδική.
Η ενέργεια Υangενέργεια του Ουρανού και του Πατέρα, της Ημέρας και του ‘Ηλιου, του Θέρους, της ζέστης και του φωτός έχει κατεύθυνση εξωτερική και ανοδική.
ΥΙΝ YANG
Θηλυκό Αρσενικό
Ηρεμία Κίνηση
Παθητικότητα Ενεργητικότητα
Ελαφρύ Βαρύ
Πορώδες Πυκνό
Υγρό Στεγνό
Εσωστρέφεια Εξωστρέφεια
Γη Ουρανός
Νύχτα Σελήνη Ημέρα Ηλιος
Καμμία απο τίς δύο ενέργειες δεν είναι καλη η κακή. Είναι οι δύο διαφορετικές τάσεις της ενέργειας, εξίσου απαραίτητες και οι δύο στο να καθίσταται εφικτή η υλική πραγματικότητα.
ΤΑ ΠΕΝΤΕ ΣΤΟΙΧΕΙΑ
Aνάλογα την μίξη, την κινητικότητα και την δυναμική των ενεργειών Yinκαι Yang, δημιουργούνται τα Πέντε Στοιχεία (η Πέντε Κινήσεις η Πέντε Μετασχηματισμοί) τα οποία παραλληλίζονται με γνωστά μας στοιχεία της Φύσης χωρίς όμως να είναι απόλυτος πάντα ο συσχετισμός.
Τα Πέντε Στοιχεία είναι έκφραση της ενέργειας Chiσε διαφορετικές δονήσεις, σε διαφορετικά στάδια μετατροπής. Άρα αντιλαμβανόμαστε ότι δεν είναι ακίνητα, αδρανή και σταθερά με αυστηρά προκαθορισμένα όρια μεταξύ τους, αλλά καθώς συνδυάζονται, διασταυρώνονται και καταστρέφονται συνεχώς, δημιουργούν φυσικά η δυνητικά κάθε τι στο Σύμπαν.
Τα Πέντε Στοιχεία είναι
Μέταλλο Νερό Ξύλο Φωτιά Γή
(Η σειρά με την οποία αναφέρονται ποικίλλει)
Έτσι λοιπόν η ΠΚΙ αναγνωρίζει σε κάθε στοιχείο κάποια χαρακτηριστικά τα οποία το ορίζουν. Κύρια χαρακτηριστικά είναι η κινητικότητα καθαρότητα και η συμπύκνωση. Δευτερεύοντα χαρακτηριστικά είναι η υφή, το χρώμα, η γεύση κ.α.
Κάθε τι στο σύμπαν φυσικό η τεχνητό, μπορεί με αυτά κριτήρια, να καταταχθεί ενεργειακά α) ως Υin η Yang και
β) ως προς το κυρίαρχο στοιχείο του (Μέταλλο η Φωτιά κ.λ.π.)
Το ανθρώπινο σώμα και οι λειτουργίες του, τα όργανα και τα συστήματα, οι εποχές του έτους, οι τροφές, οι γεύσεις, τα είδη της μουσικής, κάθε υλική εκδήλωση ή δράση, κάθε σκέψη ή ιδέα μπορούν να ταξινομηθούν ενεργειακά σύμφωνα με τα Πέντε Στοιχεία.
YIN – YANG & ΠΕΝΤΕ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΣΤΗΝ ΔΙΑΤΡΟΦΗ
Ο κάθε άνθρωπος έχει ένα κυρίαρχο στοιχείο το οποίο καθορίζει την παθολογία του, την ιδιοσυγκρασία του, τις τάσεις του, τη Ζωή του εν γένει.
Θα ήταν αδύνατον να προταθεί μία συγκεκριμένη διατροφή για έναν άνθρωπο, κατάλληλη για όλη του τη ζωή. Παράγοντες όπως η ηλικία και το φύλο, η σωματική δραστηριότητα και η παθολογία (προσωπικοί), η εποχή του έτους, η ώρα της ημέρας, ο τόπος (φυσικοί) μεταφράζονται και αξιολογούνται σύμφωνα με τις Yin – Yangενέργειες και τα Πέντε Στοιχεία. Παράλληλα διακρίνουμε, ξεχωρίζουμε και χρησιμοποιούμε τις τροφές, ανάλογα με το κυρίαρχο στοιχείο τους π.χ. στα πράσινα λαχανικά κυριαρχεί το στοιχείο Ξύλο ενώ στα ώριμα φρούτα κυριαρχεί το στοιχείο Φωτιά.
Έτσι μία τροφή στην η οποία κυριαρχεί πχ. στο στοιχείο Νερό, διαθέτει τα χαρακτηριστικά αυτού του στοιχείου και θα επηρεάσει το άτομο που την καταναλώνει σύμφωνα με την ενέργεια αυτού του στοιχείου, η οποία όμως μπορεί να είναι κατάλληλη η ακατάλληλη, όπως επίσης επιθυμητή η ανεπιθύμητη π.χ. μία βιολογική τομάτα, αρίστης ποιότητας, εάν καταναλωθεί ένα κρύο χειμωνιάτικο βράδυ, για τους περισσότερους ανθρώπους θα μετατραπεί σε βλαπτική ενέργεια.
Η Τέχνη της Διατροφής στην ΠΚΙ (τόσο η προληπτική όσο και η θεραπευτική) στηρίζεται αφενός μεν στην αναγνώριση του κυρίαρχου στοιχείου κάθε τροφής, αφετέρου στην αναγνώριση των αναγκών του κάθε ατόμου σύμφωνα με τους πιο πάνω παράγοντες.
Βασιζόμενοι στους κύκλους τροφοδοσίας και ελέγχου (γέννησης και καταστροφής) μπορούμε να μεταβάλλουμε το στοιχείο των τροφών η να δημιουργήσουμε τροφές-πιάτα που να πληρούν (ενεργειακά)τις προϋποθέσεις που εμείς θέτουμε.π.χ. Ένας άνδρας με υπερβολή στοιχείου Φωτιά(έντονο κόκκινο χρώμα στο πρόσωπο, έντονη εφίδρωση, ευερεθιστότητα, νευρικότητα) θα πρέπει να υιοθετήσει μία διατροφή μέσω της οποίας σαφώς περιορίζεται το Στοιχείο Φωτιά, παρέχοντας στοιχείο Νερό και στοιχείο Ξύλο στον οργανισμό.
Παράλληλα και πάντα με τους κύκλους των Πέντε Στοιχείων, μπορούμε να αδρανοποιήσουμε τοξίνες & άλλες φυσικές η τεχνητές ουσίες, αρνητικές και ανεπιθύμητες για την υγεία και την ζωτική μας ενέργεια.
Η τροφή μας επεμβαίνει και διαμορφώνει καθημερινά όλες τις λειτουργίες μας, αφήνοντας την σφραγίδα της στην ενέργειά μας, την υγεία, την διάθεση, την αντοχή, την σεξουαλικότητα, την πνευματικότητα κ.α.
Φυσικά είναι πολύ σημαντικό η τροφή μας να είναι βιολογική ή μη μεταλλαγμένη.
Πιο σημαντικό όμως είναι να είναι κατάλληλη για μάς.
Πρέπει πρώτα να καταλάβουμε τι είμαστε, ποιοί είμαστε και τι θέλουμε να κάνουμε, ώστε να είμαστε σε θέση να επιλέξουμε την κατάλληλη τροφή για μάς.
Μαθαίνοντας να ξεχωρίζουμε τα στοιχεία τόσο στα φαινόμενα όσο και στις τροφές αλλά και την επίδραση τους, μαθαίνουμε να τρεφόμαστε κατάλληλα, έτσι ώστε το φυσικό σώμα να είναι υγιές και ανθεκτικό ώστε να μην δεσμεύει στο υλικό πεδίο την πνευματικότητά μας.
ΙΠΠΟΚΡΑΤΗΣ & ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΗ ΚΙΝΕΖΙΚΗ ΙΑΤΡΙΚΗ
Κλείνοντας, θα ήταν μεγάλη παράλειψη να μην αναφερθώ στην εντυπωσιακή ταύτιση της οπτικής της Παραδοσιακής Κινέζικης Ιατρικής, ειδικά στο πεδίο της διατροφής, με αυτήν του Ιπποκράτη.
Στα έργα ‘ΔΙΑΙΤΗΤΙΚΗ-ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΗ, ΠΡΟΛΗΠΤΙΚΗ ΙΑΤΡΙΚΗ, ΓΕΝΙΚΗ ΙΑΤΡΙΚΗ’ αναφέρεται σαφώς και λεπτομερώς
– στον χαρακτήρα των πάντων (π.χ. υγρασία – ξηρότητα κ.α.)
-στους παράγοντες οι οποίοι πρέπει να λαμβάνονται υπόψη ώστε να επιλέγεται η κατάλληλη ανά περίσταση διατροφή (Θεραπευτική η μη)
-στις ιδιότητες- δύναμη της κάθε τροφής και στον περιορισμό της δύναμης αυτής (όταν χρειάζεται).
Η παράλληλη αυτή οπτική της ΠΚΙ και του Ιπποκράτη, περί τροφής, διατροφής και υγείας, μας παραπέμπουν στην αυτοπαρατήρηση, στην παρατήρηση και στον συντονισμό μας με τους ρυθμούς της Φύσης και της Ζωής αλλά στην ενθύμηση του ρόλου μας και της ευθύνης μας τόσο στην διατήρηση της υγείας στο ατομικό μας μικρό σύμπαν όσο και στο ευρύτερο Συμπαντικό Γίγνεσθαι.
Όταν η ενέργεια του ανθρώπινου σώματος είναι εναρμονισμένη με του Ενός, επικρατεί εσωτερική και εξωτερική Αρμονία και Ειρήνη και ο άνθρωπος ζει, όπως είναι προορισμένος να ζει.
Ορσαλία Ψαρίδη
Διατροφολόγος – TCM
ΠΗΓΗ