Μήπως το παιδί μας είναι παχύσαρκο; Τι να κάνουμε;

Oι αρχαίοι πρόγονοί μας έλεγαν: «Nους υγιής εν σώματι υγιεί». Mερικές φορές, όμως, φαίνεται ότι εμείς οι Nεοέλληνες το ξεχνάμε αυτό, όχι μόνο για τον εαυτό μας αλλά και για τα παιδιά μας. Συχνά συναντάμε παιδιά, τα οποία είναι στρουμπουλά ή και παχιά. Σύμφωνα με μελέτες, υπολογίζεται ότι 22 εκατομμύρια παιδιά παγκοσμίως κάτω των 5 χρόνων είναι υπέρβαρα ή παχύσαρκα. Στην Αμερική από το 1980 μέχρι σήμερα τριπλασιάστηκε το ποσοστό των υπέρβαρων και παχύσαρκων παιδιών. Στα παιδιά 2-5 ετών το ποσοστό των υπέρβαρων από 5% που ήταν έχει ανέλθει στο 12,4% και στις ηλικίες από τα 6-11 ανέβηκε από το 6,5% στο 17%. Εκτιμάται ότι 1 στα 3 μικρά παιδιά και περίπου 1 στα 6 ηλικίας 6-17 χρόνων δεν τρέφονται υγιεινά.

Επίσης μόνο το 30% των παιδιών ηλικίας 6-17 ετών συμμετέχει έστω για 20 λεπτά καθημερινά σε πρόγραμμα σωματικής δραστηριότητας, σύμφωνα με μελέτη της Αμερικανικής Ψυχολογικής Εταιρείας. Στην Ελλάδα, η παχυσαρκία των παιδιών αποτελεί ένα πρόβλημα που εντείνεται χρόνο με το χρόνο. Πρόσφατη έρευνα στη χώρα μας για την παιδική παχυσαρκία, διαπιστώνει ότι στην Δ΄ Δημοτικού το ποσοστό των υπέρβαρων μαθητών φτάνει το 28,87% και των παχύσαρκων το 13,42%. (Τμήμα Διατροφής και Διαιτολογίας του ΑΤΕΙ Θεσσαλονίκης και της Ελληνικής Ιατρικής Εταιρείας Παχυσαρκίας, στο πλαίσιο του προγράμματος COSI, που αποτελεί πρωτοβουλία του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, 2012). Σε περισσότερες από τις μισές περιπτώσεις, η παχυσαρκία εμφανίζεται πολύ νωρίς, κατά τα 2 πρώτα χρόνια της ζωής του παιδιού. Στις άλλες περιπτώσεις, εμφανίζεται στα 6-7 χρόνια, δηλαδή με την είσοδο του παιδιού στο σχολείο και σε άλλες με την είσοδό του στην εφηβεία.

Διάφορες μελέτες δείχνουν ότι το 30% των παχύσαρκων παιδιών θα εξακολουθήσουν να είναι παχύσαρκα και στην ενήλικη ζωή τους. Στο πρόβλημα επιδρούν αρκετοί παράγοντες, όπως η κληρονομική προδιάθεση, ειδικά αν και οι γονείς είναι παχύσαρκοι, το άγχος, η κατάθλιψη, ο υποθυρεοειδισμός, οι εσφαλμένοι χειρισμοί στη διαπαιδαγώγηση, αλλά και στη στάση των γονιών ειδικά σε σχέση με το φαγητό, η έλλειψη σωματικής άσκησης κ.ά.

Πώς θα αποφύγετε την παχυσαρκία του παιδιού…

• Tο παιδί πρέπει να έχει καθορισμένο ωράριο φαγητού.

• Nα συνηθίσει να τρώει λαχανικά, φρούτα, όσπρια, ψάρια, κοτόπουλο, τροφές, δηλαδή, που και περιεκτικές σε θρεπτικά συστατικά είναι και δεν περιέχουν πολλά λιπαρά και θερμίδες.

• Nα του δίνετε μικρές ποσότητες φαγητού και να αποφεύγετε τα γλυκά και τα αναψυκτικά.

• Να επιλέγετε για τα παιδιά σας υγιεινά σνακ.

• Να μην χρησιμοποιείτε τη διατροφή ως μέθοδο χαλάρωσης.

• Nα μην το δωροδοκείτε με γλυκά ή παγωτά προκειμένου να κάνει κάτι που θέλετε, να μην του παρέχετε, δηλαδή, τροφή ως υποκατάστατο της φροντίδας ή ως αμοιβή για την υπακοή του.

• Να τρώτε μαζί με τα παιδιά φροντίζοντας να δημιουργείτε θετικό κλίμα.

• Να ενισχύετε τις κινητικές δραστηριότητες γιατί τα παιδιά χρειάζονται οπωσδήποτε 60 λεπτά άσκησης τη μέρα.

• Να ελαττώσετε τη χρήση της τηλεόρασης, του διαδικτύου και των βιντεοπαιχνιδιών, γιατί και τα τρία ενοχοποιούνται για την παχυσαρκία.

• Nα μην πιστεύετε σε διάφορες λαϊκές δοξασίες, όπως «το πάχος θα γίνει ύψος», αφού η επιστήμη έχει αποδείξει ότι σπάνια ένα παχύ παιδί θα αδυνατίσει από μόνο του.

Αν στην οκογένεια υπάρχει ιδιαίτερο στρες είναι πιθανό το παιδί να καταφεύγει στο φαγητό. Χρειάζεται λοιπόν προσοχή, γιατί υπάρχει κίνδυνος η παχυσαρκία να εγκατασταθεί και στην ενήλικη ζωή του. Τα αίτιά της –όπως και της ανορεξίας– συχνά είναι άσχετα προς το φαγητό και ανάγονται σε άλλα προσωπικά ζητήματα που μπορεί να απασχολούν το παιδί.

Για παράδειγμα, οι συγκρούσεις μητέρας και πατέρα, οι συγκρούσεις με κάποιο συμμαθητή του, η έλλειψη αυτοεκτίμησης, η οικονομική ανέχεια. Δεν είναι δυνατόν να κωδικοποιήσουμε μια μέθοδο αντιμετώπισης της παιδικής παχυσαρκίας εφόσον το σύμπτωμα αποκαλύπτει σε κάθε περίπτωση διαφορετικές ατομικές και οικογενειακές αλήθειες.

Συχνά το παιδί οδηγείται στον ειδικό για άλλα, ίσως δευτερεύοντα συμπτώματα, όπως ενούρηση, σχολική αποτυχία ή διαταραχές στη συμπεριφορά, σπάνια όμως για το πάχος του αυτό καθαυτό, εκτός αν το παραπέμψει ο παιδίατρος ή άλλος συγγενής. Xρειάζεται επαγρύπνηση από τους γονείς, προκειμένου να παρατηρήσουν κάποια ανησυχητικά σημάδια. Έτσι, λοιπόν, όταν το παιδί θέλει μεγαλύτερα ρούχα πολύ νωρίτερα από το συνηθισμένο, όταν καταβροχθίζει ό,τι του δίνουν ή όταν βρίσκεται διαρκώς στην κουζίνα, πρέπει να καταλάβουν ότι είναι πλέον καιρός να παρέμβουν.

  Από την Αλεξάνδρα Καππάτου
Ψυχολόγο – Παιδοψυχολόγο – Συγγραφέα