Η συμβίωση με σκύλο και η ανάπτυξη του παιδιού
«Μαμά, πάρε μου ένα σκυλάκι;»
«Σκυλάκι;;; Τι λες παιδάκι μου;»
Κάπως έτσι αρχίζει ο διάλογος και η γκρίνια για να πάρουμε ένα σκύλο στο σπίτι. Στην αρχή τίθεται θέμα χώρου, μετά το οικονομικό, μετά το πρακτικό και η αντίδραση και η αντίσταση ολοένα και μεγαλώνουν, κυρίως αν ζούμε σε διαμέρισμα. Όμως, αν σκεφτούμε πως εκτός του ότι το παιδί ζητάει ένα σκύλο για να παίζει, υπάρχουν και πολλά οφέλη για το ίδιο, σε ψυχοκοινωνικό επίπεδο, ίσως αλλάξουμε γνώμη. Η ευκαιρία για μάθηση, η ανάπτυξη της συναισθηματικής νοημοσύνης και της υπευθυνότητας του παιδιού, η δυνατότητά του ν’ αυτενεργεί και να εξελίσσεται, αποτελούν τα πιο σημαντικά οφέλη αυτής της συνύπαρξης.
Στην αλληλεπίδραση με το σκύλο, το παιδί μαθαίνει, με ευχάριστο τρόπο, τις αντιδράσεις που αντιστοιχούν στα διάφορα συναισθήματα. Ο σκύλος είναι, απ’ τη φύση του, επικοινωνιακός και ως κατοικίδιο ζώο προσφέρει την ευκαιρία για την ανάπτυξη της ενσυναίσθησης, που είναι η ικανότητα ν’ αντιλαμβανόμαστε και να κατανοούμε τα συναισθήματα και τις ανάγκες των άλλων εμπειρικά κι όχι υποθετικά. Συνεπώς, για να έχει αυξημένη συναισθηματική νοημοσύνη ένα παιδί, χρειάζεται να έχει ενσυναίσθηση. Η μη λεκτική επικοινωνία εκπαιδεύει το παιδί στο ν’ αναγνωρίζει και να προβλέπει τις ανάγκες του σκύλου και στο ν’ αντιλαμβάνεται πώς επηρεάζει η δική του συμπεριφορά τα συναισθήματα του ζώου. Επειδή δε, ο σκύλος γίνεται ο τελευταίος στην ιεραρχία της οικογένειας, επιταχύνεται η επίλυση του σύνδρομου κατωτερότητας που έχει το παιδί.
Σχετική με την ενσυναίσθηση είναι και η οριοθέτηση. Η κατανόηση των συναισθημάτων και των αναγκών του σκύλου, βοηθά το παιδί να οριοθετεί τις επιθυμίες τους και την κινητικότητά του όταν, λόγου χάρη, το σκυλί πονά, θέλει να κοιμηθεί, πεινάει κλπ.
Επίσης, η συμβίωση με το σκύλο εξοικειώνει το παιδί με τα φυσιολογικά φαινόμενα του κύκλου της ζωής, όπως την αναπαραγωγή, τη γέννηση, τα γηρατειά, το θάνατο και την απώλεια. Παραλληλίζει τον κύκλο ζωής του ζώου με τον δικό του, κι έτσι αποκτά καλύτερη επαφή με τη δική του φύση.
Μια ακόμη ευκαιρία που έχει το μικρό παιδί που ζει με σκύλο είναι η ανάληψη ευθυνών για τη φροντίδα του. Αυτό βοηθά το παιδί να περάσει από τον εγωκεντρισμό στην κοινωνικότητα, τονώνει την αυτοπεποίθηση και την αυτοεκτίμησή του, όταν τα καταφέρνει, αφού τ’ αποτελέσματα, η ανταπόκριση και η αναγνώριση της προσφοράς του είναι άμεση και ανεπιτήδευτη.
Το παιχνίδι με το σκύλο έχει πολλά οφέλη. Όπως και το παιδί, έτσι και το σκυλί έχει ανάγκη την κίνηση και το παιχνίδι. Η διαθεσιμότητα του σκύλου είναι βασική ευκολία. Αυτός, συχνότερα από οποιονδήποτε άλλον στο σπίτι, είναι έτοιμος να ξεκινήσει το παιχνίδι. Έτσι το παιδί βρίσκει άμεση ανταπόκριση. Το παιχνίδι με το σκύλο είναι αυθόρμητο και το παιδί τ’ οργανώνει «στα μέτρα του» ενεργώντας κι αποφασίζοντας «ως ο κυρίαρχος του παιχνιδιού». Επιπλέον, μέσα από το παιχνίδι, το παιδί και ο σκύλος έρχονται σε σωματική επαφή και ενισχύεται η ψυχοσωματική ανάπτυξη του παιδιού.
Η παρουσία του σκύλου στο σπίτι είναι μια ευχάριστη και θετική εμπειρία. Ο ερχομός του αλλάζει τη δυναμική μέσα στην οικογένεια, τη δένει και την ανανεώνει, αρκεί να ρυθμιστούν τα πρακτικά ζητήματα. Εξάλλου, το σκυλί στο σπίτι είναι φίλος όλης της οικογένειας, κι ας το κρύβουμε εμείς «οι μεγάλοι». Κι εμάς μας ευαισθητοποιεί, μας βοηθά να μαθαίνουμε τον εαυτό μας και μας κάνει καθημερινά να χαμογελάμε. Πόσο μάλλον το μικρό παιδί.
της Σόφη Κώττη, Παιδαγωγός
