Η μεταβιολογία στην κοινωνική της διάσταση

Συνέντευξη με το Δρ. Φυσικών επιστημών Κωνσταντίνου Τομόπουλο

Εισαγωγή

Η επιστήμη είναι μία και είναι ενιαία. Όλη η επιστήμη και όλη η γνώση είναι αδιαίρετη και δεν μπορεί να μοιραστεί. Η επιστήμη δεν είναι πληροφορία, είναι μια ενσωματωμένη στον εαυτό μας πληροφορία. Στο συνειδητό μας. Επομένως δεν είναι κάτι το συγκεκριμένο, είναι κάτι το οποίο έχει μια δυναμική εξέλιξη με την καθημερινότητα και τη συνεχή πληροφόρηση. Μόνο για επαγγελματική χρήση αναγκάζεται κανείς και κάνει μια επιλογή σε εκείνα που του χρειάζονται. Η εξέλιξη ήλθε από την εποχή που εισήχθη ο απειροστικός λογισμός από το Νεύτωνα και το Λάιπνιτς στα μαθηματικά. Με την έννοια του απείρου μπόρεσαν τα μαθηματικά να ανακαλύψουν τους νόμους της φυσικής. Καθετί που είναι επιστημονικό, πρέπει να συνδέεται με αριθμούς και με ποσότητες για να μπορεί να εκφραστεί και μαθηματικά.

Κύριε Τομόπουλε, για να κατανοήσει κανείς αυτές τις φιλοσοφικές έννοιες, θα πρέπει να περάσει από το δρόμο της αυτοκατανόησης, ο οποίος κι αυτός με τη σειρά του περνάει μέσα από την κοινωνική διάσταση, την οικονομία, την πολιτική. Μέσα στο πλαίσιο αυτό ο άνθρωπος αναπτύσσεται ως κοινωνικό ον. Η παιδεία π.χ. τι ρόλο επιτελεί και σε ποια ανθρώπινη διάσταση; Ποιος ο ρόλος της μέσα από τη μεταβιολογία, όπως μας έχετε ερμηνεύσει μέχρι τώρα;

Η παιδεία είναι ο δρόμος μέσα από τον οποίο πρέπει να περάσει ο άνθρωπος για να μπορεί να γίνει άνθρωπος, δηλαδή για να μπορεί να διαφοροποιηθεί από ένα πίθηκο ή από ένα άλλο ον το οποίο τις εμπειρίες του δεν τις έχει από παιδεία αλλά βλέποντας τη συμπεριφορά των άλλων. Δηλαδή, είναι ένα αντίγραφο της συμπεριφοράς των άλλων ενώ η παιδεία δίνει –ως ένα βαθμό– και εξηγήσεις για όλα αυτά τα πράγματα και βοηθάει τον άνθρωπο να μπορέσει να μπει σε κοινωνικό πλαίσιο, όχι αντιγράφοντας τους άλλους, αλλά σκεπτόμενος ο ίδιος, κρίνοντας τις καταστάσεις και παίρνοντας θέση ανάλογα με τις δυνατότητες που του δίνει το περιβάλλον του και η ιδιοσυγκρασία του.

Κατά την άποψή σας, πού είναι θεμελιωμένη η μεταβιολογική διάσταση του ανθρώπου;

Η μεταβιολογική διάσταση του ανθρώπου είναι θεμελιωμένη στην έλλογο επικοινωνία και την πληροφορία την οποία παίρνει από την παρατήρηση του περιβάλλοντος. Το περιβάλλον διδάσκει σιωπηρά. Βλέπεις τι κάνουν οι άλλοι, πώς το κάνουν και γιατί το κάνουν, και έτσι ανοίγονται για σένα μια σειρά από δυνατότητες. Είσαι υποχρεωμένος να κρίνεις, να συμφωνήσεις ή να διαφωνήσεις για κάθε πράγμα που βλέπεις γύρω σου. Έτσι διαμορφώνεται ο χαρακτήρας σου.

Ο χαρακτήρας μας διαμορφώνεται στην πορεία ή είναι καθορισμένος πριν τη γέννησή μας;

Ο χαρακτήρας μας έχει κάποιες βάσεις στο DNA του, αλλά το μέρος στο οποίο δημιουργείται ο χαρακτήρας είναι ο εγκέφαλος, ο οποίος στηρίζεται στο DNA που υπάρχει στη φυλή και στην οικογένεια. Υπάρχει μια προκατάληψη θα λέγαμε, αλλά αυτή η φυσική προδιάθεση ενεργοποιείται από το σχολείο, από τη συμπεριφορά του περιβάλλοντος και από την οικογένεια. Η οικογένεια παίζει έναν πολύ σοβα­ρότερο ρόλο από εκείνον τον οποίο πιστεύουμε. Διότι η πρώτη καθοδήγηση για τη συμπεριφορά των παιδιών είναι η οικογένεια.

Οι επιστήμες είναι συστήματα επικοινωνίας με παραστάσεις πληροφοριών; Δηλαδή τα μαθηματικά, η αρχιτεκτονική, η φυσική ή η χημεία, έχουν μέσα προ­βλήματα. Αυτά είναι πακέτα πληροφοριών διαθεσίμων προς επιλογή από τον εκάστοτε επιστήμονα;

Ναι, είναι πακέτα πληροφοριών θα μπορούσε να πει κανείς. Δηλαδή το ένα με το άλλο πακέτο, όσον αφορά το περιεχόμενό τους, συνδέεται. Δεν μπορεί κανείς να μπει σε μια επιστήμη από το παράθυρο, πρέπει να μπει από την πόρτα. Να αρχίσει να παίρνει τις βασικές ιδέες, τι είναι αυτή η επιστήμη, τι νόημα έχει κάθε λέξη που χρησιμοποιεί, γιατί με λέξεις γίνεται η επικοινωνία. Κατόπιν περνάει στα νοήματα και αρχίζει και δημιουργεί μια επιστημονική προσωπικότητα όταν έχει συμπληρώσει έναν αριθμό πληροφοριών.

Κάποτε οι αρχαίοι Έλληνες φιλόσοφοι ήταν και μαθηματικοί και γιατροί και αστρονόμοι. Σήμερα κάποιος μπορεί να είναι μόνο μαθηματικός ή μόνο γιατρός και να κερδίζει χρήματα αποκτώντας μια εξειδίκευση. Τι έχετε να πείτε γι’ αυτήν την εξέλιξη;

Αυτό είναι επάγγελμα δεν είναι επιστήμη. Η επιστήμη είναι μία και είναι ενιαία. Όλη η επιστήμη και όλη η γνώση είναι αδιαίρετη και δεν μπορεί να μοιραστεί. Η επιστήμη δεν είναι πληροφορία, είναι μια ενσωματωμένη στον εαυτό μας πληρο­φορία. Στο συνειδητό μας. Επομένως δεν είναι κάτι το συγκεκριμένο, είναι κάτι το οποίο έχει μια δυναμική εξέλιξη με την καθημερινότητα και τη συνεχή πληροφό­ρηση. Μόνο για επαγγελματική χρήση αναγκάζεται κανείς και κάνει μια επιλογή σε εκείνα που του χρειάζονται.

Ο άνθρωπος τι θέση έχει μέσα στις επιστήμες; Είναι ο ίδιος το αντικείμενο της επιστήμης ή το υποκείμενο;

Οι επιστήμες και ο άνθρωπος δεν είναι δυο πράγματα χωριστά. Δεν μπορούμε να εννοήσουμε έναν άνθρωπο χωρίς επιστήμες και επιστήμες χωρίς άνθρωπο. Ένας άνθρωπος μπορεί να μην έχει άμεση σχέση με καμία επιστήμη, έχει όμως έμμεση σχέση διότι αφορούν όλους μας, με τη μόνη διαφορά ότι δεν εμβαθύνει στην επι­στημονική σκέψη. Επομένως, επιστήμη υπάρχει για τον καθένα, ανεξαρτήτως αν την καλλιεργεί ή όχι. Έμμεσα τα ρυθμίζει τη ζωή.

Μαρία Σ. Άνθη Δημοσιογράφος – Συγγραφέας
ΑΠΟΣΠΑΣΜΑ ΑΠΟ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ – Ο ΑΙΘΕΡΑΣ ΘΕΟΣ.
ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΛΕΞΙΤΥΠΟΝ. ΑΘΗΝΑ 2015.