Εναλλακτικές λύσεις ανάγκης (Σχέδιο Β)
Ο Αίσωπος έβαζε στις ιστορίες του τα ζώα για να μας διδάξει κάποια πράγματα. Αγαπημένη του πρωταγωνίστρια η αλεπού, είτε μόνη της είτε με άλλα ζώα: αλεπού και σταφύλια, αλεπού και κολοβή ουρά, αλεπού και κόρακας, αλεπού και λελέκι, αλεπού και τράγος, λιοντάρι αλεπού και ελαφίνα, αλεπού και μαϊμού. Μιμούμενος τον μέγα μυθοποιό, χωρίς βέβαια να φιλοδοξώ να συγκριθώ μαζί του, ας την χρησιμοποιήσω και εγώ στην μικρή ιστορία μου. Η αλεπού, το λοιπόν, σκάβει τη φωλιά της μέσα στο χώμα αλλά αφήνει πολλές εξόδους.
Αυτή ήταν η ιστορία μου (σας το είπα, είναι μικρή). Ποιο όμως είναι το δίδαγμα της; Η προνοητικότητα! Αν μπλοκάρει, για οποιοδήποτε λόγο, μία έξοδος (π.χ. κυνηγός ή σκύλος που παραμονεύει, κατολίσθηση, πλημμύρα) διαφεύγει από τις άλλες. Δηλαδή, εφαρμόζει ένα “Σχέδιο Β” πολύ πριν εμείς μάθουμε την ύπαρξή του αναζητώντας το εναγωνίως αλλά μάταια στην αρχή της οικονομικής κρίσης που ενέσκηψε στον τόπο μας.
Ας αφήσουμε τώρα τις αλεπούδες και τις κρίσεις (οικονομικές, νευρικές, συνειδήσεως ή άλλες) στην ησυχία τους και ας δούμε το “Σχέδιο Β” στην καθημερινή μας ζωή.
Από τα πρώτα πράγματα που έμαθα στην καριέρα μου στην ναυτιλιακή χρηματοδότηση ήταν η αναγκαιότητα της ύπαρξης τριών τουλάχιστον διαθέσιμων τρόπων αποπληρωμής ενός δανείου: ο σημαντικότερος και υγιέστερος οι ταμειακές ροές (cash flow) από τη λειτουργία του πλοίου (first way out). Ο επόμενος, σε περίπτωση που ο πρώτος δεν επαρκούσε (π.χ. από πτώση της ναυλαγοράς) ήταν τα έσοδα από την πώληση του πλοίου (second way out). Αν και αυτός δεν ήταν επαρκής, οι προσωπικές και εταιρικές εγγυήσεις που εξασφάλιζαν το δάνειο (third way out). Η πεμπτουσία της διερεύνησης του πιστωτικού κινδύνου ήταν η ενδελεχής ανάλυση καθενός από τους τρεις αυτούς τρόπους αποπληρωμής με συγκεκριμένη μεθοδολογία.
Αυτή η προσέγγιση στάθηκε η αφορμή να σκεφτώ ότι είναι προς το συμφέρον μου να διευρύνω την εφαρμογή του και σε άλλες περιοχές, επαγγελματικές και προσωπικές. Μια από αυτές είναι η εργοδοσία. Υπάρχουν διάφοροι προβλεπτοί και απρόβλεπτοι παράγοντες για τους οποίους μια εταιρεία, έστω και εύρωστη, μπορεί να αναγκαστεί να κάνει μείωση προσωπικού ή να κλείσει: εξαγορά από ή συγχώνευση με άλλη εταιρεία, μεταφορά δραστηριοτήτων σε άλλη πόλη ή χώρα, θάνατος ιδιοκτήτη προσωπικής εταιρείας, μείωση κύκλου εργασιών λόγω ανταγωνισμού ή κρίσης, κλπ.
Το ζητούμενο είναι εσύ, ως εργαζόμενος, τι κάνεις; Έχεις ένα “Σχέδιο Β” ή όταν απολυθείς θα ψάχνεσαι τότε; Η σύνεση υπαγορεύει το πρώτο. Δηλαδή, έστω κι αν όλα πηγαίνουν καλά με τη δουλειά σου, να έχεις σκεφτεί εκ των προτέρων τι θα κάνεις αν βρεθείς χωρίς δουλειά. Θα αλλάξεις ειδικότητα, επάγγελμα, εργοδότη; Η ερώτηση δεν έχει θεωρητική αξία, αλλά ουσιαστική με δύο βασικά πλεονεκτήματα:
- Το πρώτο είναι ψυχολογικό. Χωρίς Σχέδιο Β θα βρεθείς απροετοίμαστος. Θα σαστίσεις, θα πανικοβληθείς και κάτω από αυτές τις συνθήκες θα είναι πολύ δύσκολο να βρεις ψύχραιμα και νηφάλια μια λύση.
- Το δεύτερο είναι πρακτικό. Έχοντας ήδη κατά νου ένα “Σχέδιο Β” έχεις την χρονική άνεση να καλλιεργήσεις και να δημιουργήσεις προληπτικά τις συνθήκες και τις προϋποθέσεις που θα σου επιτρέψουν να το εφαρμόσεις.
Τηρουμένων των αναλογιών, ό,τι είπαμε για τον εργαζόμενο με υπαλληλική σχέση ισχύει στο ακέραιο για οποιονδήποτε επιχειρηματία, ανεξαρτήτως μεγέθους, παραγωγό, ελεύθερο επαγγελματία, τεχνίτη κλπ. Το ζητούμενο είναι η ευελιξία αναπροσαρμογής σε νέες εξελίξεις που όμως θα έχει προ-σχεδιαστεί και δεν θα έχει αφεθεί στην τύχη και στον αυτοσχεδιασμό της στιγμής.
Η ύπαρξη ενός “Σχεδίου Β” είναι καθοριστική και σε άλλες εκφάνσεις της ζωής μας. Για παράδειγμα, τι θα συμβεί αν λόγω ασθενείας ή ατυχήματος βρεθείς ανίκανος για εργασία; Ομολογουμένως, όχι πολλά πράγματα. Η λύση ουσιαστικά είναι μία: ασφάλιση σε μια ισχυρή ασφαλιστική εταιρεία.
Γενικότερα, το “Σχέδιο Β” έχει εφαρμογή σε πολλά πράγματα της καθημερινότητάς μας. Είναι όμως απολύτως απαραίτητο για το ενδεχόμενο οποιαδήποτε αρνητικής εξέλιξης που θα άλλαζε σημαντικά επί το δυσμενέστερο τη ζωή μας και τη ζωή της οικογένειάς μας.
Η (πονηρή) αλεπού μας θυμίζει ότι η προνοητικότητα είναι χαρακτηριστικό της εξυπνάδας…
του Άρη Γαβριηλίδη, Οικονομολόγος, Συγγραφέας
