Emotional Inteligence

Συναισθηματική Νοημοσύνη

Ο καθένας μπορεί να θυμώσει, αυτό είναι εύκολο. Αλλά το να θυμώσει κανείς με το σωστό άτομο, στο σωστό βαθμό και στη σωστή στιγμή, για την σωστή αιτία και με τον σωστό τρόπο αυτό δεν είναι εύκολο. (Αριστοτέλης, Ηθικά Νικομάχεια)

Όταν καταφέρνουμε να μεταδώσουμε με σαφήνεια και ακρίβεια τα συναισθήματά μας σε κάποιον άλλον, αισθανόμαστε μεγάλη ικανοποίηση. Κάτι τέτοιο όμως, δεν  είναι καθόλου εύκολο, κυρίως, γιατί αυτό που βιώνουμε αλλάζει συνεχώς. Συνήθως υπάρχει μια χρονική καθυστέρηση -μερικές φορές στιγμών, μερικές φορές ημερών, εβδομάδων ή και μηνών- μεταξύ της εμπειρίας και της επικοινωνίας. Βιώνουμε κάτι, νοιώθουμε κάτι, αλλά δεν τολμούμε να το μεταδώσουμε παρά μόνο αργότερα, όταν θα έχει καταλαγιάσει μέσα μας και είμαστε έτοιμοι να το μοιραστούμε με κάποιον άλλον. Όταν όμως μπορούμε να μεταδώσουμε αυτό που  είναι αληθινό μέσα μας, τη στιγμή που συμβαίνει, νοιώθουμε αυθεντικοί, αυθόρμητοι και ζωντανοί.

Τα τελευταία χρόνια ο κλάδος της ψυχολογίας ερευνά τη σημασία των συναισθημάτων στη ζωή του ανθρώπου. Η ανάπτυξη των θεωρητικών προσεγγίσεων για τη συναισθηματική νοημοσύνη δεν ήταν ευρεία. Συγκεκριμένα οι μελετητές Davies, Stankov και Roberts (1998) ανέφεραν ότι η συναισθηματική νοημοσύνη δεν είναι δυνατό να γίνει κομμάτι της επιστημονικής ψυχολογίας και ότι θα πρέπει να αποτελέσει κομμάτι της ψυχολογίας για το ευρύ κοινό.

Αλήθεια όμως, πως ο άνθρωπος αντιλαμβάνεται τα συναισθήματά του;

Τι είναι η Συναισθηματική Νοημοσύνη

H Συναισθηματική Νοημοσύνη σαν έννοια προέκυψε σε αντιπαράθεση με την Γενική Νοημοσύνη, η οποία επικρατούσε στο χώρο της ψυχολογίας και των επιστημονικών κύκλων. Πολυετείς έρευνες έχουν αποδείξει την ικανότητα της Γενικής Νοημοσύνης να λειτουργεί ως καθοριστικός παράγοντας πρόβλεψης της ακαδημαϊκής και επαγγελματικής επιτυχίας ενός ατόμου.

Γενικότερα, ερευνητές αμφισβητούν αυτή την ικανότητα που έχει αποδοθεί στη Γενική Νοημοσύνη  θεωρώντας την ανεπαρκή για την πρόβλεψη συγκεκριμένων παραμέτρων της ανθρώπινης ζωής και δραστηριότητας όπως  της επιτυχίας στην εργασία, του έλεγχου των συναισθημάτων και των κοινωνικών ικανοτήτων.

Μέσα από αυτού του είδους τις επιστημονικές αναζητήσεις των θεωρητικών, προέκυψαν ποικίλες έννοιες και σχολές που αποτέλεσαν τη βάση πάνω στην οποία αναπτύχθηκε η έννοια της συναισθηματικής νοημοσύνης.

Πολλοί άνθρωποι από το χώρο των επιχειρήσεων  αντιμετωπίζουν κατά παράδοση με σκεπτικισμό τον κλάδο της ψυχολογίας που ασχολείται με  «μαλακές δεξιότητες» και είναι επιφυλακτικοί απέναντι  σε θεωρίες. Η νευροεπιστήμη, όμως, κάνει σαφείς τους λόγους για τους οποίους η συναισθηματική νοημοσύνη έχει τόση σημασία

Η θεωρία για τη συναισθηματική νοημοσύνη αντλεί επιπλέον ερείσματα από τον κλάδο της νευρολογίας και της αρχιτεκτονικής του εγκεφάλου.

Για να θεωρήσουμε ότι είμαστε σε θέση να αναλύσουμε την συναισθηματική νοημοσύνη στον άνθρωπο και πώς εφαρμόζεται στη πράξη, πρέπει να κατανοήσουμε αρχικά την συναισθηματική δομή του εγκεφάλου. Ο D. Goleman αναφέρει ότι: «Είναι ανακαλύψεις που προσφέρουν μια εξήγηση για τις πλέον «σαρωτικές»στιγμές στη ζωή μας, όπου το συναίσθημα κατατροπώνει κάθε λογική»

ΙQ vs EQ

Το λεγόμενο IQ είναι ένας δείκτης ο οποίος μετρά την ευφυΐα ενός συγκεκριμένου ανθρώπου σε σύγκριση  με κάποια άλλα άτομα. Ο εν λόγω δείκτης μετριέται με διάφορα τεστ που εξετάζουν τη λογική και την επαγωγική σκέψη του ατόμου. Ασχολείται δηλαδή με τις γνωστικές ικανότητες του, οι οποίες είναι απαραίτητες για τη διεκπεραίωση μιας εργασίας . Ανέκαθεν επικρατούσε η άποψη πως όταν ένα άτομο έχει υψηλό δείκτη νοημοσύνης είναι σχεδόν απίθανο να αποτύχει στη ζωή του. Εκείνο βέβαια που αξίζει να αναφέρουμε είναι πως το IQ είναι προκαθορισμένο, σε αντίθεση με την EQ η οποία μπορεί να αναπτυχθεί σε οποιαδήποτε ηλικία.

Από την «άλλη μεριά του νομίσματος» η συναισθηματική νοημοσύνη (EQ), της οποίας η έννοια ανακοινώθηκε επίσημα 78 έτη μετά τον δείκτη νοημοσύνης, μετράει τον τρόπο με τον οποίο το άτομο διαχειρίζεται τα συναισθήματά  στη ζωή και στον εργασιακό του χώρο γενικότερα, κατά πόσο εφαρμόζονται και ελέγχονται με σωστό τρόπο, αν χειρίζεται σωστά την λογική, παίζοντας καθοριστικό ρόλο στις ανθρώπινες σχέσεις.

Ουσιαστικά παρουσιάζει την ικανότητα του ανθρώπου βάση ορισμένων ψυχολογικών  καταστάσεων να οδηγηθεί στην επιτυχία και την ευτυχία.

Γενικότερα, ερευνητές υποστηρίζουν ότι η Συναισθηματική Νοημοσύνη  αποτελεί το σύνολο των δεξιοτήτων οι οποίες καθορίζουν τη διακύμανση της ακρίβειας στον τρόπο με τον οποίο οι άνθρωποι αντιλαμβάνονται και κατανοούν τα συναισθήματά τους:

Με αυτό τον τρόπο τα είδη αυτών των δεξιοτήτων επεκτείνονται σε πέντε βασικούς τομείς :

1) Γνώση των συναισθημάτων μας. «Η αυτεπίγνωση – η αναγνώριση ενός συναισθήματος την ώρα που δημιουργείται – είναι ο ακρογωνιαίος λίθος της συναισθηματικής νοημοσύνης»

2) Έλεγχος των συναισθημάτων. Το να ελέγχουμε και να χειραγωγούμε τα συναισθήματα μας είναι μια ικανότητα που βασίζεται στην αυτεπίγνωση .

3) Εξερεύνηση κινήτρων για τον εαυτό μας. Ο έλεγχος των συναισθημάτων που αποσκοπεί στην επίτευξη ενός στόχου βρίσκεται πίσω από κάθε είδους επίτευγμα.

4) Αναγνώριση των συναισθημάτων των άλλων. Η ενσυναίσθηση είναι η θεμελιώδης ανθρώπινη δεξιότητα που στηρίζεται στην συναισθηματική αυτεπίγνωση. Ο εν λόγω όρος κατά τον Rogers ερμηνεύεται ως ακολούθως: «Το άτομο θεωρεί τον εαυτό του ως πλήρως αποδεχτό. Οποιαδήποτε και αν είναι τα συναισθήματα του και ο τρόπος με τον οποίο εκφράζεται μία δεδομένη στιγμή αισθάνεται ότι είναι ψυχολογικά αποδεκτός από όλα τα άτομα».

5) Χειρισμός των σχέσεων. Η τέχνη των διαπροσωπικών σχέσεων είναι η δεξιότητα του χειρισμού των συναισθημάτων των άλλων.

Εν κατακλείδι, παρατηρώντας τα συναισθήματά μας εν τη γενέση τους,  θα βοηθηθούμε στην αντιμετώπιση διάφορων προκλήσεων που καθημερινά αντιμετωπίζουμε στην ζωή και στην εργασία μας, έτσι ώστε να διαχειριζόμαστε και να ελέγχουμε σωστά τον φόβο μας, τη χαρά, τη θλίψη και το θυμό μας.

Το τεστ…
Υπάρχουν πολλά τεστ που αναφέρονται ακριβώς στα συναισθήματα και τον τρόπο που τα διαχειρίζεσαι. Αυτό βέβαια δεν σημαίνει πως οι απαντήσεις που θα δώσεις θα καθορίσουν αποφασιστικά την συναισθηματική σου δεινότητα. Οι ερωτήσεις πάντως του παρακάτω τεστ, αφορούν σε θέματα της καθημερινότητας με τη σχέση και το φιλικό σου περιβάλλον γύρω από τους παρακάτω άξονες:

– Πώς αντιδράς σε κατάσταση άγχους;
– Τι κάνεις όταν σε διακατέχει ένα έντονο αρνητικό συναίσθημα;
– Πόσο εύκολα πλησιάζεις και αντιλαμβάνεσαι τους δικούς σου ανθρώπους χωρίς καν να σου μιλήσουν;
– Κατά πόσο επιστρατεύεις το χιούμορ σου για να αντιμετωπίσεις προκλητικές καταστάσεις;
– Είσαι ικανή να επιλύεις συγκρούσεις και δύσκολες καταστάσεις με όσο γίνεται πιο θετικό τρόπο;

Απάντησε με το χέρι στην καρδιά στις ερωτήσεις και πάρε μια ιδέα για το επίπεδο του EQ

Κάντε το τεστ εδώ

Επιμέλεια: Ιωάννα  Παπαϊωάννου