Σύνδρομο Asperger

Ως κοινωνία έχουμε την τάση να δυσανασχετούμε στην παρουσία του διαφορετικού. Όταν όμως το διαφορετικό ή παράξενο γίνεται αναγνωρίσιμο, τότε οι προκαταλήψεις μας καταρρέουν και το αποδεχόμαστε, πράγμα που έχει άμεση συνέπεια τις ομαλές διαπροσωπικές σχέσεις.

Στη ταινία «Ο Άνθρωπος της βροχής», ο Ντάστιν Χόφμαν υποδύεται έναν πανέξυπνο αλλά πολύ παράξενο άνθρωπο. Αν και υποτίθεται ότι στην ταινία υποδύεται ένα άτομο με αυτισμό, η σωστή ιατρική διάγνωση είναι «σύνδρομο Asperger» (Asperger’s syndrome), μια πάθηση που συγγενεύει με τον αυτισμό. Ο αυτισμός είναι σπανιότερος και θεωρείται αναπηρία. Τα άτομα με «σύνδρομο Asperger», απλώς δείχνουν διαφορετικά ή παράξενα.

Ο όρος «σύνδρομο Asperger» αναφέρεται στην ηπιότερη μορφή αυτισμού -«μια σταλιά αυτισμού» όπως πετυχημένα το χαρακτήρισε η Uta Frith-, δηλαδή σε άτομα με υψηλή λειτουργικότητα που τα πηγαίνουν καλύτερα με τα αντικείμενα παρά με τους ανθρώπους. Συνήθως ο δείκτης νοημοσύνης τους είναι στο μεσαίο επίπεδο και μερικές φορές σε πολύ υψηλότερο, ενώ η γνωσιακή επεξεργασία ιδιαίτερη αφού το άτομο δίνει πιο πολύ σημασία στην λεπτομέρεια και στην ταξινόμηση.

O Asperger είχε αντιληφθεί ότι αυτά τα συγκεκριμένα παιδιά δείχνουν εκπληκτικές ευαισθησίες. Μπορούν να διδαχθούν αλλά μόνο από αυτούς που τα καταλαβαίνουν και δίνουν τρυφερότητα και χιούμορ. Συνήθως είναι έξυπνα, ευτυχισμένα παιδιά που χρειάζονται όμως περισσότερη αγάπη, τρυφερότητα, υπομονή και κατανόηση. Αν μπορέσουμε να μπούμε στον μικρόκοσμο τους τότε τα βοηθάμε να επικοινωνήσουν καλύτερα με το περιβάλλον.

Σύμφωνα  με την έρευνα του ψυχολόγου Simon Baron-Cohen, (Κέμπριτζ), οι εθελοντές φοιτητές (χωρίς διάγνωση) σε τμήματα θετικών επιστημών και τεχνολογίας πήραν βαθμολογία υψηλότερη σε τεστ αυτισμού από τους φοιτητές των ανθρωπιστικών επιστημών και των τεχνών. Ακόμη, διαπιστώθηκε ότι το σύνδρομο αυτό εμφανίζεται συχνότερα στους άνδρες από ό,τι στις γυναίκες (με αναλογία 10 άνδρες προς μία γυναίκα). Ο δρ. Baron-Cohen παρατηρεί ότι στις σύγχρονες κοινωνικές δομές δίνονται πολλές ευκαιρίες αρίστευσης στα άτομα με «σύνδρομο Asperger», όπως π.χ. στο πεδίο της εφαρμοσμένης πληροφορικής.

Ποιο είναι το προφίλ ενός ατόμου με σύνδρομο Asperger;

Κατ’ αρχήν η νοημοσύνη αυτών των ατόμων είναι κανονική ή ανώτερη και έχουν πολύ δυνατή μνήμη. Κάποια από αυτά τα άτομα έχουν ιδιαίτερες ικανότητες ή ταλέντα, π.χ. αφοσιώνονται στη λεπτομέρεια και ασχολούνται απρόσκοπτα με κάτι που τους ενδιαφέρει. Συχνά παρουσιάζουν το φαινόμενο της υπερλεξίας, δηλαδή επιδεικνύουν ένα θαυμάσιο λεξιλόγιο, χωρίς όμως να καταλαβαίνουν την ακριβή σημασία των λέξεων. Και εδώ ακριβώς επικεντρώνονται οι δυσκολίες τους, δηλαδή στη λεκτική και διαπροσωπική ή κοινωνική επικοινωνία και επαφή. Έτσι, το άτομο με «σύνδρομο Asperger» αποφεύγει να κοιτάξει τον συνομιλητή του στα μάτια και ενώ έχει την επιθυμία να κάνει φίλους δεν έχει ιδέα από πού να αρχίσει και τι ακριβώς να κάνει για να αποκτήσει και να κρατήσει τους φίλους, κάτι το οποίο είναι αυτονόητο για τους περισσότερους από εμάς. Συχνά τα άτομα με «σύνδρομο Asperger» φαίνεται να είναι αγενή ή επιδεικνύουν προβληματικές συμπεριφορές, αλλά αυτό είναι το άμεσο αποτέλεσμα της στενής και περιορισμένης αντίληψης που έχουν για τα διάφορα κοινωνικά φαινόμενα. Τα άτομα αυτά μπορούν να μάθουν τους κανόνες κοινωνικής συμπεριφοράς αλλά θα πρέπει να τους διδαχθούν, όπως κάποιος άλλος θα μάθαινε την τεχνική για να παίζει πιάνο.

Θα πρέπει να ξεκαθαριστεί ότι δεν πρόκειται για άτομα που δεν θέλουν να ξανοιχτούν και να επικοινωνήσουν με τους γύρω τους, απλά, ο «κοινωνικός» εγκέφαλος αυτών των κατά τα άλλα υγειών ατόμων δεν έχει εξελιχθεί όπως θα έπρεπε. Εύλογα λοιπόν μπορεί να αναρωτηθεί κανείς ποια είναι η χρησιμότητα της διάγνωσης και αν πρόκειται για μία ακόμη ετικέτα την οποία θα φέρει το άτομο για την υπόλοιπη ζωή του. Ξεκινώντας από το γεγονός ότι το «σύνδρομο Asperger» είναι μια νευρολογική αναπτυξιακή διαταραχή που συνοδεύει το άτομο για όλη του τη ζωή, η σωστή διάγνωση προκαλεί ανακούφιση τόσο στο ίδιο το άτομο όσο και στην οικογένειά του. Ξαφνικά τα κομμάτια του μπερδεμένου παζλ, δηλαδή όλες οι περίεργες συμπεριφορές, η απομόνωση, η ανεξήγητη παράξενη σκέψη και προσωπικότητα του ανθρώπου, μπαίνουν σε τάξη και σχηματίζουν μια καθαρή εικόνα δίνοντας μια λογική εξήγηση.

Το άτομο αποκτά το «γνώθι σ’ αυτόν» και οι οικείοι του αντιλαμβάνονται ποιες είναι οι δυνατότητες και ποιες οι αδυναμίες του, γεγονός χρήσιμο για την κατάστρωση εκπαιδευτικών και επαγγελματικών σχεδίων.

Διάσημοι με «σύνδρομο Asperger»

Abraham Lincoln

Marilyn Monroe

Isaac Newton

Nikola Tesla

Vincent Van Gogh

Wasily Kandinsky

Alfred Hitchcock

Bob Dylan

Για περισσότερες πληροφορίες και επικοινωνία με τον Συλλογό Αυτισμός – Άσπεργκερ Ελλάς, Αλατσάτων 29 – Βύρωνας 16232

Μέσω e-mail » info@autismhellas.gr

Μέσω τηλεφώνου (+30) 210-6728181 , (+30) 210-6728182 ,(+30) 210-7627420

Θα θέλαμε να ευχαριστήσουμε τον κ. Κωνσταντίνο Μ. Ντίνα και την ψυχολόγο Λίζα Βάρβογλη για το υλικό που μας παρείχαν.