Αόρατο πλέγμα

Spread the love

Ένα πλέγμα αόρατο, άγνωστο σε εμάς διέπει το δικό μας φυσικό πεδίο, οι ανακαλύψεις που καταρρίπτουν ορισμένους σταθερούς νόμους έτσι όπως τους ξέραμε αποτελούν έκπληξη όπως η ανακάλυψη του νετρίνο.

Στις 23 Σεπτεμβρίου 2011, όλα τα μέσα ενημέρωσης ανακοίνωσαν για το νετρίνο, την εξής είδηση:
«Υποατομικά σωματίδια, τα λεγόμενα νετρίνο, που φαίνεται να σπάνε το ρεκόρ ταχύτητας στο σύμπαν, ταξιδεύοντας ταχύτερα και από το φως εντόπισαν Ευρωπαίο φυσικοί, προκαλώντας μεγάλη αναστάτωση στην επιστημονική κοινότητα. Τα νετρίνο είναι ηλεκτρικά ουδέτερα, σπανίως αλληλεπιδρούν με την κοινή ύλη και έχουν πολύ μικρή μάζα, αλλά υπάρχουν ολόγυρά μας, καθώς αποτελούν υποπροϊόν των πυρηνικών αντιδράσεων στο εσωτερικό του ήλιου. Δισεκατομμύρια τέτοια υποατομικά σωματίδια περνάνε κάθε δευτερόλεπτο μπροστά από τα μάτια μας, χωρίς να το αντιλαμβανόμαστε. Ιταλοί φυσικοί του πειράματος «Opera», που πραγματοποιείται 1.400 μέτρα κάτω από το έδαφος, στο υπόγειο Εθνικό Εργαστήριο Γκραν Σάσο, σε συνεργασία με το Cern στα γαλλο-ελβετικά σύνορα, από όπου στέλνονται στην Ιταλία ακτίνες νετρίνο, βρήκαν ενδείξεις ότι τα συγκεκριμένα σωματίδια ταξιδεύουν πιο γρήγορα και από το φως».

Στις 23 Φεβρουαρίου 2012 Ο εκπρόσωπος του CERN, κάνει άλλου είδους δηλώσεις στα μέσα ενημέρωσης κάνοντας λόγο για τεχνικό σφάλμα σχετικά με τις περυσινές ανακοινώσεις και το νετρίνο. Οι ανακοινώσεις του κατακλύζουν σχεδόν όλα τα μέσα ενημέρωσης παγκοσμίως τα οποία ανέφεραν:
«Είναι πολύ πιθανό ότι ο Αϊνστάιν δεν θα κατέβει από το βάθρο του, όχι ακόμα τουλάχιστον, καθώς νέα στοιχεία δείχνουν ότι μάλλον σε τεχνικό σφάλμα οφείλεται η απρόσμενη μέτρηση πως το υποατομικό σωματίδιο νετρίνο ταξιδεύει πιο γρήγορα από το φως. Τη σχετική ανακοίνωση είχαν κάνει πέρυσι οι ερευνητές του ευρωπαϊκού πειράματος OPERA/CERN και έχει έκτοτε προκαλέσει έξαψη στη διεθνή επιστημονική κοινότητα. Όμως και η νέα εκτίμηση περί τεχνικού λάθους δεν είναι οριστική και θα πρέπει να επιβεβαιωθεί στο μέλλον. Ο εκπρόσωπος του CERN Τζέημς Γκίλις, σύμφωνα με το πρακτορείο Ρόιτερ, το “Science” και το “Nature”, παραδέχτηκε ότι υπάρχουν πλέον αμφιβολίες για την αρχική επιστημονική ανακοίνωση, που αναιρεί την θεωρία ειδικής σχετικότητας, ένα από τα θεμέλια της σύγχρονης φυσικής, που υποστηρίζει ότι τίποτε στη φύση δεν μπορεί να κινηθεί ταχύτερα από το φως.

Ο Γκίλις είπε ότι η πιθανή αιτία του σφάλματος ήταν ένα χαλαρό καλώδιο οπτικής ίνας που συνέδεε ένα δέκτη του δορυφορικού σήματος GPS με ένα ηλεκτρονικό υπολογιστή, όπου γινόταν η μέτρηση του χρόνου. Όμως, πρόσθεσε, θα πρέπει να γίνουν νέες δοκιμές προκειμένου να επιβεβαιωθεί αυτή η νέα εκτίμηση.
«Μια πιθανή εξήγηση βρέθηκε. Αλλά δεν θα ξέρουμε μέχρι που θα την έχουμε ελέγξει με μια νέα ακτίνα (νετρίνο) προς το Γκραν Σάσο» ανέφερε ο εκπρόσωπος. Το Γκραν Σάσο είναι το υπόγειο επιστημονικό εργαστήριο στην κεντρική Ιταλία που δέχεται και μετρά τις ακτίνες νετρίνων που στέλνονται από το CERN, διασχίζοντας μια απόσταση περίπου 730 χλμ. H αρχική μέτρηση στις 22 Σεπτεμβρίου 2011 – που μάλιστα επιβεβαιώθηκε λίγους μήνες μετά με ένα δεύτερο πείραμα- έδειξε ότι τα νετρίνα έφθαναν στον προορισμό τους μερικά ελάχιστα κλάσματα του δευτερολέπτου πριν το φως, το οποίο ταξιδεύει με 299.792 χιλιόμετρα το δευτερόλεπτο. Οι ερευνητές του πειράματος OPERA, σε ανακοίνωσή τους, αναφέρουν ότι εντόπισαν δύο πιθανές αιτίες σφάλματος, οι οποίες “δείχνουν” προς αντίθετη κατεύθυνση, δηλαδή η μία πιθανώς υπερεκτίμησε, ενώ η άλλη υποεκτίμησε την ταχύτητα των νετρίνων. Οι επιστήμονες επισημαίνουν ότι συνεχίζουν τις έρευνές τους για να καταλήξουν ποιά τελικά μπορεί να ήταν η επίπτωση αυτών των σφαλμάτων στο αποτέλεσμα της μέτρησης της ταχύτητας. Αναφέρουν ακόμα ότι μέσα στο 2012 θα πραγματοποιήσουν νέο πείραμα αποστολής και μέτρησης νετρίνων, λαμβάνοντας πλέον υπόψη τις πιθανές αιτίες λάθους. Από την άλλη όχθη του Ατλαντικού, οι φυσικοί του ανάλογου πειράματος MINOS του εργαστηρίου Fermilab των ΗΠΑ ήδη κάνουν τις δικές τους ανεξάρτητες μετρήσεις, οι οποίες επίσης αναμένονται από την επιστημονική κοινότητα με ενδιαφέρον και τα σχετικά αποτελέσματα θα ανακοινωθούν».

Ενώ το πείραμα έγινε και δεύτερη φορά, οι επιστήμονες επισημαίνουν ότι οι έρευνες συνεχίζονται για την μέτρηση της ταχύτητας του νετρίνο. Με βεβαιότητα θα μπορέσουν να έχουν συμπεράσματα μετά από καιρό ως είθισται.

της Μαρίας Σ. Άνθη