Άγνωστο-αβεβαιότητα-απογοήτευση-απώλεια-θάνατος
Οι περισσότεροι άνθρωποι χάνουν τα χρόνια της αθωότητας, όταν αντιμετωπίσουν πρώτα το άγνωστο, μετά την αβεβαιότητα και μετά από χρόνια την απογοήτευση και λίγο αργότερα το θάνατο αγαπημένου τους προσώπου. Τότε η ψυχή δεν φτερουγίζει πλέον, γιατί της έχουν κοπεί τα φτερά της. Όλα αυτά στην ουσία αποδεκατίζουν την ανθρώπινη ψυχή κι όσο μεγαλώνει κανείς τόσο μειώνονται οι αντιστάσεις του.
Η ψυχική ανάταση δεν θα επιστρέψει έτσι όπως ήταν αρχικά. Εκτός κι αν το άγνωστο γίνει γνωστό, αν η αβεβαιότητα γίνει σιγουριά και αν ο θάνατος και η απώλεια ξεπεραστούν με τη γέννηση νέου ανθρώπου. Όταν η ψυχή σηκώνει κάποια από τα βαριά αυτά φορτία, δεν βοηθάει στον ερχομό της αισιοδοξίας, της καλής πληροφορίας, που είναι το μήνυμα της ανέλιξης και της ελπίδας. Ανακόπτεται ο δρόμος σε ό,τι χαρμόσυνο ετοιμάζεται να τον επισκεφθεί, αυτό παρεκκλίνει της πορείας του, ή αναβάλλεται για αργότερα.
Συνήθως άντρες και γυναίκες μετά τα 45 έτη τους, που τους έλαχε στη ζωή να γνωρίσουν όλα αυτά, έχουν μια λύπη ζωγραφισμένη στο πρόσωπό τους. Αυτοί οι άνθρωποι αν κάποτε χαμογελούσαν τώρα δύσκολα θα ξαναχαμογελάσουν. Κι αν κάποια στιγμή το χαμόγελο έρχεται δεν είναι το ίδιο με εκείνο που είχαν πριν. Το χαμόγελο δεν έρχεται σαν πρώτα… Δεν χαίρονται μια εκδρομή, μια καθιερωμένη αργία, έναν περίπατο στην εξοχή. Αν πάνε, το μυαλό τους θα είναι αλλού στο πρόβλημά τους.
Τα ψυχικά αποθέματα είναι μεγάλα, απεριόριστα και παντοδύναμα, αλλά η ψυχή θυμάται. Ο πόνος υπάρχει στη μνήμη και δεν φεύγει. Αυτοί οι άνθρωποι δεν χαμογελούν με τη ψυχή τους. Χρειάζονται βοήθεια, υποστήριξη και αγάπη. Και τα τέσσερα αυτά στοιχεία που στην αρχή ανέφερα είναι αναπόφευκτα, διότι βρίσκονται μέσα στη σφαίρα της ζωής. Αυτή είναι η ζωή, μόνο που κανείς δεν θέλει να το πάρει απόφαση. Κανείς δεν θέλει να βαρύνει, να νιώσει κουρασμένος, με έντονα τα σημάδια του χρόνου πάνω του. Κανείς δεν θέλει να μην χαίρεται.
Μα πώς να το θέλει, αφού το κεντρικό νόημα της ζήσης όλης, είναι η χαρά. Αν λείψει αυτή τη χάσαμε τη ζωή μας. Το νόημα της ζωής είναι να χαιρόμαστε μέσα από αυτά που κάνουμε στην καθημερινότητα. Άγνωστο και αβεβαιότητα πάνε μαζί, η απογοήτευση βρίσκεται κάπου στη μέση και στη συνέχεια ακολουθεί η απώλεια και ο θάνατος. Αυτή είναι μια καμπύλη στη ζωή που συνηθίζεται με αυτή τη σειρά, π.χ. συνηθίζεται πρώτα να φεύγουν οι γονείς μας από αυτή τη ζωή και ύστερα εμείς τα παιδιά. Συνηθίζεται πρώτα να διαιωνίζεται και να μας ταλανίζει το χρόνιο πρόβλημα και ύστερα να μας απογοητεύει.
Το άγνωστο έχει την πρώτη θέση, διότι άγνωστο είναι αν ο μαθητής θα περάσει στις εξετάσεις. Άγνωστο είναι αν θα πάρει δίπλωμα, όπως άγνωστο είναι αν θα είναι πάντα υγιής, όπως άγνωστο είναι και συνάμα αβέβαιο αν θα γιατρευτεί ή όχι. Έτσι, ο άνθρωπος έρχεται αντικριστά με την απογοήτευση, διότι μπορεί να δώσει πολλές μάχες και να χάσει σε όλες ή να ανακαλύψει ότι λάθος του ήταν οι υπολογισμοί του κι ότι προσωρινά η νίκη ήταν με το μέρος του. Ακολουθεί ο θάνατος και η απώλεια γιατί συνηθίζεται να έρχονται με το πλήρωμα του χρόνου ενώ το άγνωστο και το αβέβαιο έχει ουδέτερο χρόνο ή δεν έχει καθόλου χρόνο δεν τον ξέρουμε.